کسب و کار ایران بانک جهانی

ارتقای ۱۲ پله ای بهبود فضای کسب و کار ایران در رتبه بندی جدید بانک جهانی

تشخیص خبر: شاپور محمدی معاون امور اقتصادی جایگاه ایران در شاخص سهولت انجام کسب و کار در سال ۲۰۱۶ میلادی را رتبه ۱۱۸ عنوان کرد که با تلاشهای انجام شده وزارت امور اقتصادی ودارایی و دستگاههای اجرایی ۱۲ پله مرتبه صعود ،نسبت به مدت مشابه سال قبل داشته است.

به گزارش تشخیص خبر به نقل از شادا، محمدی در ادامه با بیان اینکه بخشی از این ارتقای جایگاه به سبب انجام اصلاحات فرایندی و انعکاس واقعیت‌های موجود کشور به بانک جهانی و بخشی دیگر نیز به دلیل تغییر روش‌شناسی است ، افزود : رتبه ایران در گزارش سهولت انجام کسب و کار سال ۲۰۱۵ میلادی ۱۳۰ عنوان شده بود که در بازبینی گزارش مذکور مطابق روش‌شناسی گزارش ۲۰۱۶ به ۱۱۸ ،تصحیح شده است.
وی در ادامه تصریح کرد : با توجه به اینکه اصلاحات منعکس شده و مورد تأیید بانک جهانی در بازبینی گزارش ۲۰۱۵ اعمال گردیده است، بهبود رتبه در بازبینی گزارش ۲۰۱۵ بیشتر مشهود است که این امر حاکی از این نکته مهم است که بهبود ۱۲ پله‌ای رتبه کشور عمدتاً به واسطه انجام اصلاحات است و تغییر روش‌شناسی، تأثیر نامحسوس‌تری بر بهبود رتبه کشور داشته است .
گفتنی است ، رتبه ایران در گزارش سال ۲۰۱۶، به رتبه کشورهای پیشروی در حال توسعه از قبیل برزیل (۱۱۶) و چین (۸۴) بسیار نزدیک است.
بر اساس این گزارش ، در گزارش سهولت انجام کسب و کار سال ۲۰۱۵ میلادی، مؤلفه‌هایی چون تعداد مراحل، مدت زمان و هزینه انتقال دارایی از یک شرکت به شرکت دیگر در محاسبه این زیرشاخص لحاظ می‌گردید. این در حالی است که در گزارش سال ۲۰۱۶ میلادی برای نخستین بار، مؤلفه کیفیت مدیریت (اداره) زمین (۳۰-۰) نیز، با در نظر گرفتن عواملی چون قابلیت اطمینان، شفافیت و پوشش جغرافیایی سیستم‌های مدیریت زمین، به عنوان جنبه‌های حل اختلاف برای مسائل زمین در محاسبه این زیرشاخص لحاظ شده است.
این گزارش می افزاید : انجام اصلاحاتی از قبیل حذف مرحله “اخذ گواهی پایان کار ساختمان از شهرداری”، حذف مرحله “اخذ گواهی اشتغال و مفاصای بیمه از اداره کار و امور اجتماعی”، اصلاح مدت اعتبار “استعلام مفاصا حساب مالیاتی” مندرج در گزارش بانک جهانی از یک ماه به سه ماه، اصلاح میزان هزینه ثبت مالکیت مندرج در بند ۶ گزارش بانک جهانی، کاهش جمع هزینه‌های زیرشاخص مذکور از ۱۰،۶درصد ارزش ملک به ۶،۱ درصد (کاهش ۴،۵ درصدی)، کاهش زمان ثبت مالکیت بواسطه حذف دو مرحله “اخذ گواهی پایان کار ساختمان از شهرداری” (۳۰ روز) و “اخذ گواهی اشتغال و مفاصای بیمه از اداره کار و امور اجتماعی” (۱۹ روز) مورد تأیید گروه انجام کسب و کار بانک جهانی قرار گرفته و منجر به بهبود رتبه کشور در این زیرشاخص شده است. با توجه به این‌که این اصلاحات در بازبینی گزارش ۲۰۱۵ منعکس شده، بهبود رتبه در سال ۲۰۱۵ اتفاق افتاده است.

جدول ۱٫ مقایسه زیرشاخص‌های سهولت انجام کسب و کار ایران طی سال‌های ۱۶-۲۰۱۵ میلادی
زیر شاخص
مؤلفه
گزارش
۲۰۱۵
بازبینی گزارش ۲۰۱۵
گزارش
۲۰۱۶
سهولت انجام کسب و کار
رتبه کل
۱۳۰
۱۱۹
۱۱۸
امتیاز فاصله تا اقتصاد پیشرو
۵۶،۵۱
۵۶،۷۴
۵۷،۴۴
شروع کسب و کار
رتبه
۶۲
۸۲
۸۷
امتیاز فاصله تا اقتصاد پیشرو
۸۹،۳۷
۸۵،۶۸
۸۵،۷۳
تعداد مراحل
۶
۸
۸
مدت زمان (روز)
۱۲
۱۵
۱۵
هزینه (درصد از درآمد سرانه)[۱]
۳،۱
۳،۱
۲،۷
حداقل سرمایه (درصد از درآمد سرانه)
۰
۰
۰
توضیحات
الف. در گزارش سال ۲۰۱۶، زیرشاخص شروع کسب و کار تغییر روش‌شناسی نداشته است.
ب. تعداد فرایندهای شروع کسب و کار از ۶ مرحله در سال ۲۰۱۵ میلادی به ۸ مرحله در گزارش ۲۰۱۶ افزایش یافته است. این مسئله به دلیل افزودن دو فرایند “اطلاع سازمان امور مالیاتی کشور از آغاز فعالیت‌های کسب و کار” و “ثبت نام برای مالیات بر ارزش افزوده” به این زیرشاخص است. همچنین هزینه شروع کسب و کار در کشور از ۳،۱ درصد از درآمد سرانه در سال ۲۰۱۵ به ۲،۷ در سال ۲۰۱۶ کاهش یافته است.
ج. در سال ۱۳۹۴، اقداماتی از قبیل افزایش مراکز صدور گواهی عدم سوءپیشینه کیفری و ایجاد مراکز تخصصی، اصلاحات در خصوص جستجو و رزرو نام شرکت در زمان تأسیس، ثبت الکترونیکی دفاتر ثبت شرکت‌ها و حذف دفاتر سنتی و کاغذی، ارسال الکترونیکی آگهی ثبت به روزنامه رسمی کشور، ایجاد پنجره واحد با سازمان ثبت احوال، ارائه تسهیلات به سرمایه‌گذاران خارجی، ارتباط الکترونیکی با سازمان امور مالیاتی کشور و ارسال اسناد و اطلاعات مورد نظر جهت ثبت شرکت حداکثر در سه روز کاری توسط شرکت پست جمهوری اسلامی ایران به بانک جهانی منعکس گردید اما هیچ‌یک مورد تأیید گروه انجام کسب و کار واقع نشد.
اخذ مجوز ساخت
رتبه
۱۷۲
۹۸
۶۹
امتیاز فاصله تا اقتصاد پیشرو
۴۹،۷۲
۶۷،۴۱
۷۱،۳۸
تعداد مراحل
۱۵
۱۵
۱۵
مدت زمان (روز)
۳۱۸،۵
۹۷
۹۷
هزینه (درصد از ارزش انبار)[۲]
۵،۳
۵،۳
۲،۱
شاخص کنترل کیفیت ساختمان (۱۵-۰)[۳]
–
۸،۵
۸،۵
توضیحات
الف. در گزارش سهولت انجام کسب و کار سال ۲۰۱۵ میلادی، مؤلفه‌هایی چون تعداد مراحل، مدت زمان و هزینه در محاسبه این زیرشاخص لحاظ می‌گردید. این در حالی است که در سال ۲۰۱۶ میلادی برای نخستین بار، مؤلفه کنترل کیفیت ساختمان (۱۵-۰) نیز در محاسبه این زیرشاخص منظور شده است.
ب. در گزارش سال ۲۰۱۶ میلادی، تعداد مراحل ثابت مانده اما مدت زمان از ۳۱۸،۵ روز به ۹۷ روز و هزینه اخذ مجوز ساخت از ۵،۳ درصد از ارزش انبار به ۲،۱ کاهش یافته است.
ج. اصلاحاتی از قبیل کاهش مدت‌ زمان مورد نیاز برای واگذاری انشعابات آب و فاضلاب از ۲۷۰ روز به ۶۰ روز توسط وزارت نیرو و حذف مرحله “اخذ گواهی پرداخت مالیات زمین توسط شهرداری” به بانک جهانی منعکس شد. کاهش مدت‌ زمان مورد نیاز برای واگذاری انشعابات آب و فاضلاب در بازبینی گزارش ۲۰۱۵ اعمال گردیده، لکن “اخذ گواهی پرداخت مالیات زمین توسط شهرداری” مورد تأیید گروه انجام کسب و کار واقع نشده است.
دسترسی به برق
رتبه
۱۰۷
۹۴
۸۸
امتیاز فاصله تا اقتصاد پیشرو
۷۱،۲۲
۶۵،۴۵
۶۹،۱۷
تعداد مراحل
۶
۶
۶
مدت زمان (روز)
۷۷
۱۱۰
۷۷
هزینه (درصد از درآمد سرانه)
۸۶۵،۶
۸۶۵،۶
۸۲۳،۴
شاخص قابلیت اطمینان از عرضه و شفافیت تعرفه‌ها (۸-۰)[۴]
–
۵
۵
توضیحات
الف. در گزارش سهولت انجام کسب و کار سال ۲۰۱۵ میلادی، مؤلفه‌هایی چون تعداد مراحل، مدت زمان و هزینه در محاسبه این زیرشاخص لحاظ می‌گردید. این در حالی است که در گزارش سال ۲۰۱۶ میلادی برای نخستین بار، مؤلفه قابلیت اطمینان از عرضه و شفافیت تعرفه‌ها (۸-۰) نیز در محاسبه این زیرشاخص لحاظ شده است.
ب. در گزارش سال ۲۰۱۶ میلادی، تعداد مراحل ثابت مانده اما مدت زمان و هزینه دسترسی به برق نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش یافته است.
ج. کاهش مدت زمان واگذاری انشعاب برق از ۷۷ روز به ۴۴ روز، با انجام مکاتبات و ارسال مستندات مربوطه به بانک جهانی منعکس گردید. علیرغم تأیید گروه سهولت انجام کسب و کار بانک جهانی، این مؤلفه در بازبینی گزارش ۲۰۱۵ به ۱۱۰ روز افزایش یافت و در گزارش ۲۰۱۶ به ۷۷ روز کاهش یافته است. همچنین هزینه دسترسی به برق از ۸۶۵،۶ درصد از درآمد سرانه در سال ۲۰۱۵ به ۸۲۳،۴ در سال ۲۰۱۶ کاهش یافته است.
ثبت مالکیت
رتبه
۱۶۱
۸۹
۹۱
امتیاز فاصله تا اقتصاد پیشرو
۴۸،۷۸
۶۳،۵۱
۶۳،۵۰
تعداد مراحل
۹
۷
۷
مدت زمان (روز)
۳۵
۱۲
۱۲
هزینه (درصد از ارزش دارایی)
۱۰،۶
۶،۱
۶،۱
کیفیت مدیریت (اداره) زمین (۳۰-۰)[۵]
–
۱۵
۱۵
توضیحات
الف. در گزارش سهولت انجام کسب و کار سال ۲۰۱۵ میلادی، مؤلفه‌هایی چون تعداد مراحل، مدت زمان و هزینه انتقال دارایی از یک شرکت به شرکت دیگر در محاسبه این زیرشاخص لحاظ می‌گردید. این در حالی است که در گزارش سال ۲۰۱۶ میلادی برای نخستین بار، مؤلفه کیفیت مدیریت (اداره) زمین (۳۰-۰) نیز، با در نظر گرفتن عواملی چون قابلیت اطمینان، شفافیت و پوشش جغرافیایی سیستم‌های مدیریت زمین، به عنوان جنبه‌های حل اختلاف برای مسائل زمین در محاسبه این زیرشاخص لحاظ شده است.
ب. در گزارش سال ۲۰۱۶ میلادی، تعداد مراحل، مدت زمان و هزینه نسبت به مدت مشابه سال قبل بهبود یافته است.
ج. انجام اصلاحاتی از قبیل حذف مرحله “اخذ گواهی پایان کار ساختمان از شهرداری”، حذف مرحله “اخذ گواهی اشتغال و مفاصای بیمه از اداره کار و امور اجتماعی”، اصلاح مدت اعتبار “استعلام مفاصا حساب مالیاتی” مندرج در گزارش بانک جهانی از یک ماه به سه ماه، اصلاح میزان هزینه ثبت مالکیت مندرج در بند ۶ گزارش بانک جهانی، کاهش جمع هزینه‌های زیرشاخص مذکور از ۱۰،۶ درصد ارزش ملک به ۶،۱ درصد (کاهش ۴،۵ درصدی)، کاهش زمان ثبت مالکیت بواسطه حذف دو مرحله “اخذ گواهی پایان کار ساختمان از شهرداری” (۳۰ روز) و “اخذ گواهی اشتغال و مفاصای بیمه از اداره کار و امور اجتماعی” (۱۹ روز) مورد تأیید گروه انجام کسب و کار بانک جهانی قرار گرفته و منجر به بهبود رتبه کشور در این زیرشاخص شده است. با توجه به این‌که این اصلاحات در بازبینی گزارش ۲۰۱۵ منعکس شده، بهبود رتبه در سال ۲۰۱۵ اتفاق افتاده است.
اخذ اعتبارات
رتبه
۸۹
۹۰
۹۷
امتیاز فاصله تا اقتصاد پیشرو
۴۵
۴۵
۴۵
قدرت حقوق قانونی (۱۲-۰)
۲
۲
۲
اطلاعات اعتباری (۸-۰)
۷
۷
۷
پوشش ثبت سوابق اعتباری افراد در بخش خصوصی (درصد از بزرگسالان)
۳۳،۸
۳۳،۸
۴۶،۶
پوشش ثبت سوابق اعتباری افراد در بخش دولتی (درصد از بزرگسالان)
۴۵
۴۵
۴۹،۱
توضیحات
الف. در گزارش سال ۲۰۱۶، زیرشاخص اخذ اعتبارات، تغییر روش‌شناسی نداشته است.
ب. در گزارش سال ۲۰۱۶ میلادی، قدرت حقوق قانونی و اطلاعات اعتباری ثابت مانده است اما پوشش ثبت سوابق اعتباری افراد در بخش خصوصی و پوشش ثبت سوابق اعتباری افراد در بخش دولتی درصد بیشتری از جمعیت بزرگسال را تشکیل داده است.
حمایت از سرمایه‌گذاران خرد
رتبه
۱۵۴
۱۴۹
۱۵۰
امتیاز فاصله تا اقتصاد پیشرو
۴۱،۶۷
۴۰
۴۰
میزان قوانین مربوط به تضاد منافع
(۱۰-۰)
۴
۴
۴
میزان حاکمیت سهام‌داران (۱۰-۰)
۴،۳
۴
۴
قدرت حمایت از سرمایه‌گذاران خرد (۱۰-۰)
۴،۲
۴
۴
توضیحات
الف. در گزارش سهولت کسب و کار سال ۲۰۱۶، زیرشاخص حمایت از سرمایه‌گذاران خرد، تغییر روش‌شناسی نداشته است.
ب. در گزارش سهولت کسب و کار سال ۲۰۱۶، میزان قوانین مربوط به تضاد منافع ثابت مانده است اما میزان حاکمیت سهام‌داران و قدرت حمایت از سرمایه‌گذاران خرد کاهش یافته است.
ج. در پرسش بانک جهانی مبنی بر این‌که “آیا سهام‌دار به‌عنوان خواهان دعوی قادر است بدنه تأییدکننده معامله (مدیرعامل یا هیئت‌مدیره) را به جهت زیانی که از معامله به شرکت وارد می‌شود مسئول بداند یا خیر؟” امتیاز ایران ۱ از ۲ لحاظ گردیده بود، اصلاحات درخواستی پس از انجام مکاتبات و برگزاری جلسات متعدد با سازمان بورس و اوراق بهادار و با استناد به ماده ۱۳۰ لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت، مصوب ۱۳۴۷ و ماده ۹ دستورالعمل الزامات افشای اطلاعات و تصویب معاملات اشخاص وابسته ناشران بورسی و فرابورسی توسط معاونت امور اقتصادی به بانک جهانی منعکس شد، اما مورد تأیید گروه انجام کسب و کار بانک جهانی واقع نشد.
سهولت پرداخت مالیات
رتبه
۱۲۴
۱۲۲
۱۲۳
امتیاز فاصله تا اقتصاد پیشرو
۶۶،۷۸
۶۶،۷۸
۶۶،۷۸
تعداد پرداخت در هر سال
۲۰
۲۰
۲۰
زمان صرف شده (ساعت در هر سال)
۳۴۴
۳۴۴
۳۴۴
نرخ کل مالیات (درصد از سود)
۴۴،۱
۴۴،۱
۴۴،۱
توضیحات
الف. در گزارش سهولت کسب و کار سال ۲۰۱۶، زیرشاخص سهولت پرداخت مالیات تغییر روش‌شناسی نداشته است.
ب. کلیه مؤلفه‌های این زیرشاخص نسبت به سال قبل تغییر نداشته‌اند.
ج. انجام اصلاحاتی از قبیل اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده، ارسال اظهارنامه الکترونیکی در پایه مالیات بر ارزش افزوده، پرداخت الکترونیکی مالیات بر ارزش افزوده، ارسال اظهارنامه الکترونیکی در پایه مالیات‌های مستقیم، پرداخت الکترونیکی مالیات در پایه مالیات‌های مستقیم و الکترونیکی کردن پرداخت مالیات و فهرست حقوق و دستمزد به بانک جهانی منعکس گردیده اما هیچ‌یک مورد تأیید گروه انجام کسب و کار واقع نشده است.
تجارت فرامرزی
رتبه
۱۴۸
۱۶۶
۱۶۷
امتیاز فاصله تا اقتصاد پیشرو
۵۶،۸۱
۳۹،۳۸
۳۹،۳۸
تعداد اسناد برای صادرات
۷
–
–
زمان صادرات (روز)
۲۵
–
–
موافقت مستند (ساعت)
–
۱۵۹
۱۵۹
موافقت مرز (ساعت)
–
۱۰۷
۱۰۷
حمل و نقل داخلی (ساعت)
–
–
۴۲
هزینه صادرات ($ برای هر کانتینر)
۱۳۵۰
–
–
موافقت مستند ($ امریکا)
–
۱۴۳
۱۴۳
موافقت مرز ($ امریکا)
–
۵۶۵
۵۶۵
حمل و نقل داخلی ($ امریکا)
–
–
۵۵۸
تعداد اسناد برای واردات
۱۱
–
–
زمان واردات (روز)
۳۷
–
–
موافقت مستند (ساعت)
–
۲۸۴
۲۸۴
موافقت مرز (ساعت)
–
۱۴۸
۱۴۸
حمل و نقل داخلی (ساعت)
–
–
۵۳
هزینه واردات ($ برای هر کانتینر)
۱۵۵۵

–
موافقت مستند ($ امریکا)
–
۱۹۷
۱۹۷
موافقت مرز ($ امریکا)
–
۶۶۰
۶۶۰
حمل و نقل داخلی ($ امریکا)
–
–
۶۰۰
توضیحات
الف. در گزارش انجام کسب و کار سال ۲۰۱۵ میلادی، تعداد اسناد، زمان و هزینه در محاسبه زیرشاخص تجارت فرامرزی لحاظ می‌شد. این در حالی است که با تغییر روش‌شناسی این زیرشاخص در سال ۲۰۱۶، تعداد اسناد برای صادرات و واردات حذف شده و و زمان و هزینه صادرات و واردات بر مبنای زمان موافقت‌های مستند و مرز و همچنین حمل و نقل داخلی محاسبه گردیده است. از این رو مقایسه مؤلفه‌ها برای سال‌های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ موضوعیت ندارد.
ب. اقداماتی از قبیل حذف ایران کد و طرح شبنم، الکترونیکی شدن تبادل اطلاعات مانیفست، فعال‌سازی اظهار الکترونیکی و کاهش تعداد ایستگاه‌های کاری و طراحی و پیاده‌سازی سامانه پنجره واحد تجاری و …. به بانک جهانی منعکس گردیده اما هیچ‌یک مورد تأیید گروه انجام کسب و کار واقع نشده است.
سهولت اجرای قراردادها
رتبه
۶۶
۶۲
۶۲
امتیاز فاصله تا اقتصاد پیشرو
۶۳،۳۵
۶۱،۸۵
۶۱،۸۵
مراحل (تعداد)
۴۰
–
–
زمان (روز)
۵۰۵
۵۰۵
۵۰۵
هزینه (درصد از طلب)
۱۷
۱۷
۱۷
شاخص کیفیت فرایندهای قضایی (۱۸-۰)[۶]
–
۶،۵
۶،۵
توضیحات
الف. در گزارش سهولت انجام کسب و کار سال ۲۰۱۵ میلادی، مؤلفه‌هایی چون تعداد مراحل، مدت زمان و هزینه در محاسبه این زیرشاخص لحاظ می‌گردید. این در حالی است که در گزارش سال ۲۰۱۶ میلادی، برای نخستین بار تعداد مراحل از زیرشاخص اجرای قراردادها حذف شده و کیفیت فرایندهای قضایی در محاسبه این زیرشاخص لحاظ گردیده است.
ب. کلیه مؤلفه‌های این زیرشاخص نسبت به سال قبل تغییر نداشته‌اند.
ورشکستگی و پرداخت دیون
رتبه
۱۳۸
۱۳۷
۱۴۰
امتیاز فاصله تا اقتصاد پیشرو
۳۲،۳۸
۳۲،۳۸
۳۱،۵۷
زمان (سال)
۴،۵
۴،۵
۴،۵
هزینه (درصد از دارایی)[۷]
۱۵
۱۵
۱۵
نرخ بازستانی (نرخ احیا و تجدید بنگاه اقتصادی) (سنت در هر دلار)
۱۹،۵
۱۹،۵
۱۸
قدرت قوانین مربوط به ورشکستگی
(۱۶-۰)
۷
۷
۷
توضیحات
الف. در گزارش سهولت کسب و کار سال ۲۰۱۶، زیرشاخص ورشکستگی و پرداخت دیون تغییر روش‌شناسی نداشته است.
ب. به جز نرخ بازستانی که نسبت به سال ۲۰۱۵ تنزل یافته است، سایر مؤلفه‌های این زیرشاخص نسبت به مدت مشابه سال قبل ثابت مانده ‌اند.
ج. سهم غرمایی (نرخ بازستانی) پرداخت شده ورشکستگان در اداره تصفیه امور ورشکستگی تهران از سال ۱۳۸۸ لغایت ۶ ماهه اول ۱۳۹۲ و همچنین مجموع هزینه‌ها و درآمدهای تعدادی از ورشکستگان مربوط به سال‌های ۱۳۸۸ لغایت ۱۳۹۲ به بانک جهانی منعکس شد لکن مورد تأیید گروه انجام کسب و کار بانک جهانی واقع نگردید.